Tajemnice fortepianu Chopina
Koncert poprzedzony zostanie spotkaniem i prezentacją fortepianu historycznego, które poprowadzą Marek Bracha i Michał Bruliński.
Projekt finansowany ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego
Wystąpią:
- Tomasz Ritter – fortepian historyczny
- {oh!} Orkiestra
- Martyna Pastuszka – skrzypce, kierownictwo artystyczne
W programie:
- Ludwig van Beethoven - I Koncert fortepianowy C-dur op. 15
- Felix Mendelssohn Bartholdy – IV Symphony no 4 in C Minor MWV N 4
- Fryderyk Chopin (1810-1849) – Piano Concerto no 2 in F Minor op. 21
Jeśli przyjrzymy się historii fortepianu w XVIII i XIX wieku, dostrzeżemy urzekające bogactwo form, kształtów i dźwięków. Ani Beethoven, ani Chopin nie stworzyliby swoich genialnych koncertów w znanych nam postaciach, gdyby nie konkretne instrumenty o określonej specyfice technicznej i brzmieniowej. To właśnie unikatowy, autentyczny fortepian historyczny stanie się głównym bohaterem niezwykłego muzycznego spotkania, wypełnionego dźwiękami muzyki Kohauta, Beethovena, Mendelssohna i Chopina.
Przez niecałe siedemdziesiąt lat, które dzieli zapomnianą symfonię Kohauta od doskonale nam znanego Koncertu f-moll Chopina, krajobraz muzyczny Europy zmienił się nie do poznania. Podczas koncertu Tomasza Rittera (fortepian historyczny) oraz {oh!} Orkiestry pod kierownictwem Martyny Pastuszki będziemy mogli usłyszeć jego szeroką panoramę: spojrzymy dzieła drugiej połowy XVIII wieku z romantycznej perspektywy czasów młodości Mendelssohna i Chopina, stykając się z autentyczną aurą brzmieniową epoki. Podróż w czasie odbędziemy nie tylko dzięki instrumentom historycznym – muzyczny wieczór w dowolnym z polskich miast pierwszej połowy XIX wieku mógłby zostać wypełniony dokładnie analogicznym repertuarem. Mimo podobieństw gatunkowych usłyszymy całą paletę muzycznych kontrastów. Tajniki ówczesnych fortepianów przybliżą w trakcie krótkiego spotkania przy instrumencie przed koncertem uznani pianiści i badacze – Marek Bracha i Michał Bruliński.
Tomasz Ritter – pianista / fortepianista / klawesynista
Zwycięzca I Międzynarodowego Konkursu Chopinowskiego na Instrumentach Historycznych w Warszawie (2018) oraz Musica Antiqua Competition w Brugii (2024).
Jest też laureatem wielu innych konkursów, m.in. IX Międzynarodowego Konkursu Młodych Pianistów „Artur Rubinstein in memoriam” w Bydgoszczy. W roku 2018 był nominowany do „Paszportów Polityki”, w roku następnym - do nagrody „Koryfeusz Muzyki Polskiej”, a w 2024 - do Nagrody im. C.K.Norwida. Dwukrotny stypendysta programu „Młoda Polska” (2019, 2023).
Edukację rozpoczął w rodzinnym Lublinie u B. Bechty-Krzemińskiej. W 2008 został uczniem I.Rumiancewej-Dabrowski w ZPSM nr 4 w Warszawie. W tamtym czasie wielkie znaczenie miały dla niego spotkania z W. Mierżanowem i T. Szebanową. Równolegle zdobywał doświadczenie na instrumentach dawnych, współpracując z P. Šeflem oraz na kursach m.in. u A. Lubimova, M. Bilsona, A. Steiera, T. Kocha, T. Beghina.
Jego zainteresowania zaprowadziły go na studia na Wydziale Wykonawstwa Historycznego i Współczesnego w Moskiewskim Konserwatorium im. P. Czajkowskiego, które w 2019 roku ukończył z wyróżnieniem. Studiował pod kierunkiem A. Lubimova (fortepian i fortepian historyczny), M. Woskresenskiego (fortepian) M. Uspienskiej (klawesyn). W latach 2019-2021 odbył studia podyplomowe w Hochschule für Musik und Theater w Hamburgu u H. Rutkowskiego oraz M. van Delfta, które ukończył z wyróżnieniem.
Koncertuje w wielu krajach Europy, w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie i Japonii. Brał udział w wielu festiwalach muzycznych występując solo, kameralnie oraz z towarzyszeniem orkiestry. Współpracował m.in. z Orkiestrą XVIII wieku, {oh} Orkiestrą Historyczną, Bach Collegium Japan, Sinvonią Varsovią, Orkiestrą PR „Amadeus” pod batutą takich dyrygentów jak M. Suzuki, J. Maksymiuk, A. Duczmal, Ł.Borowicz, G. Nowak. Kamerlanie występował m.in. z Kwartetem Martinu, Stradivari Quartett, Royal String Quartet, K. A. Kulką i T. Strahlem, S. Tararą oraz B. Csalogiem.
W 2014 roku ukazała się jego pierwsza płyta - Tomasz Ritter, fortepian/piano: Bach/Beethoven/Szymanowski/Ginastera (Polskie Nagrania), a w roku 2019 płyta live z utworami F. Chopina i K. Kurpińskiego na fortepianach Buchholtza, Pleyela i Erarda (Narodowy Instytut Fryderyka Chopina). W 2023 ukazała się najnowsza płyta z kompozycjami Haydna, Lessla, Beethovena, Vořiška i Chopina na fortepianie Grafa z 1819 (NIFC).
Poza działalnościa koncertową, Tomasz Ritter jest aktywny od paru lat jako pedagog, prowadząc kursy mistrzowskie i wykłady, zarówno w Polsce jak i za granicą - znaczna część tej działaności poświęcona jest wykonastwu historycznemu. Od 2024 roku prowadzi klasę fortepianu historycznego na Akademii Muzycznej im. F. Nowiejskiego w Bydgoszczy.
{oh!} Orkiestra
{oh!} Orkiestra została założona w 2012 roku przez skrzypaczkę Martynę Pastuszkę, szybko zyskując miano najlepszej orkiestry specjalizującej się w wykonawstwie historycznym.
Zespół występował w najbardziej prestiżowych salach koncertowych Europy, takich jak Wigmore Hall, Theater an der Wien, Tchaikovsky Concert Hall w Moskwie, Auditorium de l’Opéra de Dijon, Margravial Opera House w Bayreuth, Konzerthaus Dortmund, Kölner Philharmonie oraz na najważniejszych festiwalach w Europie, takich jak Bachfest Leipzig, Händel-Festspiele Halle, Tage Alter Musik Regensburg, Dubrovnik Summer Festival, Ambronay Festival i wiele innych.
Swoją uwagę {oh!} Orkiestra poświęca na odkrywaniu na nowo zapomnianego barokowego repertuaru operowego ożywiając i przywracając do wykonania dzieła take jak Alessandro nell’Indie i Gismondo, re di Polonia Leonardo Vinciego, Il Venceslao Antonio Caldary czy Arminio Johann Adolfa Hasse’go. W 2022 roku współpraca orkiestry z festiwalem Misteria Paschalia okazała się bardzo owocna. {oh!} Orkiestra pod kierownictwem Martyny Pastuszki pełnił rolę zespołu rezydenta festiwalu. W tym samym roku orkiestra była również zespołem rezydentem Bayreuth Baroque Opera Festival.
Od 2023 roku orkiestra jest regularnie zapraszana na Międzynarodowy Festiwal Muzyczny „Wieczory u Telemanna” w Muzeum Zamkowym w Pszczynie, gdzie występuje jako zespół rezydent z Martyną Pastuszką jako dyrektorem-rezydentem festiwalu.
Od 2018 roku orkiestra regularnie współpracuje z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina. Dotychczas Instytut wydał płyty {oh!} Orkiestry poświęcone twórczości Gołąbka i Kurpińskiego oraz album z utworami symfonicznymi Lipińskiego i Moniuszki. Dzięki tej współpracy {oh!} Orkiestra otrzymała od Instytutu zaproszenie do nagrania kompletu symfonii Mozarta, a także wielu dzieł muzyki polskiego romantyzmu.
Od 2018 roku {oh!} Orkiestra utrzymuje stałe, bliskie partnerstwo z Narodowym Instytutem Fryderyka Chopina, a współpraca ta zaowocowała zaproszeniem do nagrania kompletu symfonii Mozarta i odkrywania wielu dzieł muzyki polskiego repertuaru klasycznego i romantycznego.
Martyna Pastuszka - skrzypaczka, koncertmistrz, muzyczny „entrepreneur”
Martyna Pastuszka jest skrzypaczką, dyrygentką, solistką i kameralistką, a także założycielką i dyrektorką artystyczną zespołu {oh!} Orkiestra, działającego od 2012 roku. Współpracowała z renomowanymi zespołami, takimi jak Pygmalion Ensemble Raphaela Pichona, Utopia Teodora Currentzisa, Le Concert de la Loge, Concerto Copenhagen, Hofkapelle München, Collegium Vocale Gent i Le Parlement de Musique.
Wykładowca Uniwersytetu Muzycznego Fryderyka Chopina w Warszawie i Akademii Muzycznej w Katowicach, prowadzi również badania, ożywiając zapomniany repertuar muzyki kameralnej, w tym dzieła skrzypcowe Josepha Marchanda (Suity), prawykonując i odkrywając na nowo opery i oratoria takich kompozytorów jak Vinci, Schuback, Reusner, Sarri, Hasse i Janiewicz, a także dzieła symfoniczne kompozytorów klasycznych i romantycznych.
Jej najnowsze osiągnięcia artystyczne obejmują m.in. pełnienie funkcji dyrektora artystycznego-rezydenta na festiwalu Misteria Paschalia, zaproszenie jako artysta-rezydent na Bayreuth Baroque Opera Festival oraz współpracę z Orquesta Barroca de Sevilla jako artysta-rezydent w sezonie 2025/26. W 2023 r. otrzymała prestiżową polską nagrodę Koryfeusz Muzyki Polskiej jako Osobowość Roku.
W 2021 TVP „Kultura” zrealizowała film dokumentalny o Martynie Pastuszce pn. „Nie jestem maestro”, który podkreśla jej rolę jako leadera oraz wyjątkową wizję artystyczną.